20 Απρ Αυτοάνοσα νοσήματα και ομοιοπαθητική πρόγνωση
Κάθε ομοιοπαθητικός ιατρός που ασκεί για αρκετά έτη την ομοιοπαθητική, πιθανότατα θα έχει βρεθεί αντιμέτωπος με περιπτώσεις ασθενών όπως οι παρακάτω:
Περίπτωση 1η:
Γυναίκα 37 ετών
Οροθετική ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) με θετικό RF και anti-CCP αντισώματα. Στις ακτινογραφίες υπάρχουν σημαντικού βαθμού οστικές διαβρώσεις.
Βρίσκεται σε αγωγή με κορτιζόνη και μεθοτρεξάτη (ΜΤΧ). Έχει ιστορικό φαρμακευτικής ηπατίτιδας από αντιφλεγμονώδη.
Πήρε για μικρό χρονικό διάστημα biologics αλλά διέκοψε λόγω έντονης αλλεργικής αντίδρασης.
Αναφέρει γενικευμένα εξανθήματα, έντονη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), μετεωρισμούς, εναλλαγές διάρροιας-δυσκοιλιότητας.
Πολύ χαμηλή ενέργεια, κακός ύπνος, πονάει όλη τη μέρα και είναι δύσκαμπτη. Φροντίζει 2 παιδιά και την άρρωστη μητέρα της και τελευταία είναι άνεργη.
Δεν ενδιαφέρεται για την υγεία της , αντίθετα νιώθει ενοχές που δεν μπορεί να προσφέρει στην οικογένεια όπως πριν.
Πρόσφατα έκανε κρίση με εμφάνιση αγγειίτιδας με αύξηση της κορτιζόνης και αντιπηκτική αγωγή.
Περίπτωση 2η:
γυναίκα 56 ετών
Προσέρχεται για μικτή νόσου συνδετικού ιστού με καθ’ υπεροχή το στοιχείο της σκληροδερμίας (ΣΚΛΔ).
Έχει ήδη παρουσιάσει πνευμονική ίνωση με διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας.
Είναι σε αγωγή με αζαθειοπρίνη και κορτιζόνη. Έχει κάνει ήδη ώσεις κυκλοφωσφαμίδης.
Έχει πολύ χαμηλή ενέργεια, βήχει συνεχώς, πολύ κακό ύπνο.
Νιώθει καταθλιπτικά, θεωρεί υπεύθυνο τον εαυτό της που αρρώστησε γιατί επί χρόνια ήταν το θύμα του συζύγου της που την κακομεταχειρίζονταν.
- μπορούμε να αναλάβουμε τέτοιους ασθενείς και υπό ποιες προϋποθέσεις;
- Αν ναι, ποιους θεραπευτικούς στόχους θα θέσουμε;
- Έχει σημασία για την ομοιοπαθητική πρόγνωση και θεραπεία η αξιολόγηση της σοβαρότητας της παθολογίας ;
- Έχει σημασία η συχνά απουσία χαρακτηριστικών ομοιοπαθητικών συμπτωμάτων στους ασθενείς αυτούς; (πρόκειται συχνά για καταστάσεις χωρίς χαρακτηριστικά συμπτώματα, σε αυτές που στο Organon αναφέρονται σαν one sided cases).
Και παρακάτω: Πώς θα ενσωματώσουμε τη γνώση της προ-νοσηρής προσωπικότητας των ασθενών αυτών τόσο στις θεραπευτικές μας επιλογές (την ανεύρεση του πραγματικά όμοιου φαρμάκου) όσο και για την οικοδόμηση μιας πραγματικά θεραπευτικής σχέσης ανάμεσα στον ιατρό και τον ασθενή;
Το ανοσολογικό σύστημα ή ανοσολογικός μηχανισμός είναι ένα πολύπλοκο σύνολο οργάνων, κυττάρων και μορίων που συνεργάζονται στενά μεταξύ τους για να προστατεύσουν τον οργανισμό από επιβλαβείς παράγοντες. Η λειτουργία αυτή και το αποτέλεσμά της ονομάζεται ανοσία και ο όρος χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά το 1910 για να δηλώσει προστασία του οργανισμού από λοιμώδη νοσήματα. Η ανοσία διακρίνεται στην έμφυτη ή φυσική και στην επίκτητη ανοσία. Η έμφυτη περιλαμβάνει τους φυσιολογικούς φραγμούς του δέρματος και των βλεννογόνων που αποτρέπουν την είσοδο βλαπτικών παραγόντων στον οργανισμό, καθώς και μηχανισμούς άμυνας που ενεργοποιούνται αμέσως μετά την επίδραση του βλαπτικού ερεθίσματος. Αντίθετα η επίκτητη ξεκινά και εξελίσσεται μετά την επαφή με το βλαπτικό παράγοντα και αναπτύσσεται αργά, αρκετές μέρες ή εβδομάδες αργότερα. Τα δύο αυτά είδη ανοσίας συνεργάζονται στενά μεταξύ τους.
Η ειδική ανοσία έχει τις εξής ιδιότητες:
- ειδικότητα: στρέφεται κατά συγκεκριμένων αντιγόνων.
- μνήμη: αντιδρά ταχύτερα και εντονότερα σε παράγοντες με τους οποίους ο οργανισμός έχει ξαναέλθει σε επαφή.
- δεν αντιδρά σε ότι ανήκει στον ίδιο οργανισμό: ανοσολογική ανοχή.
Αυτό-ανοσία ονομάζεται η ενεργοποίηση αυτό-αντιδραστικών Τ- και Β- λεμφοκυττάρων κατά των ιστών του ίδιου του οργανισμού. Όταν η αυτό-ανοσία προκαλεί και βλάβη των ιστών τότε έχουμε την αυτό-άνοση νόσο. Είναι σημαντικό για την ανάλυσή μας στη συνέχεια να υπογραμμίσουμε τη διάκριση αυτή: κάθε παρουσία αυτό-αντισωμάτων στο ανθρώπινο σύστημα ΔΕΝ ισούται αυτόματα με αυτό-άνοσο νόσημα.
Τα αυτό-άνοσα νοσήματα προσβάλλουν το 5-8% του γενικού πληθυσμού.
Διακρίνονται σε α) όργανο-ειδικά αυτό-άνοσα νοσήματα που προσβάλλουν ένα μόνο ιστό-στόχο όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι και η θυρεοειδίτιδα Hashimoto και σε β)συστηματικά αυτό-άνοσα νοσήματα, κλασικό εκπρόσωπο των οποίων αποτελεί ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ).
Η αιτιολογία τους: μιλώντας γενικά, είναι πολύ-παραγοντική και οφείλεται σε αλληλεπίδραση περιβαλλοντικών, γενετικών, ορμονικών και ψυχικών παραγόντων.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες: ιοί και βακτηρίδια, φάρμακα, υπεριώδης ακτινοβολία.
Γενετικοί παράγοντες: ασθενείς με αυτό-άνοσα νοσήματα έχουν συνήθως κληρονομικό ιστορικό, αφού κάποια μέλη της οικογένειάς τους, χωρίς να είναι κατ’ ανάγκη συγγενείς 1ου βαθμού, είχαν εμφανίσει κάποιο αυτό-άνοσο νόσημα. Μελέτες βέβαια σε μόνο-ζυγωτικά δίδυμα, δηλαδή προερχόμενα από ένα ωάριο που έχουν ταυτόσημο γενετικό υλικό, έδειξαν ότι όταν το ένα παιδί προσβληθεί από κάποιο αυτό-άνοσο νόσημα, η πιθανότητα να προσβληθεί και το άλλο δεν ξεπερνά το 30%, γεγονός που καταδεικνύει ότι το γενετικό υλικό από μόνο του δεν μπορεί να εξηγήσει την αυτό-ανοσία.
Ορμονικοί παράγοντες: διαδραματίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο. Τα περισσότερα αυτό-άνοσα νοσήματα εμφανίζονται σε γυναίκες σε αναλογία που πολλές φορές φτάνει το 10 προς 1 σε σχέση με τους άντρες.
Ψυχικοί παράγοντες: η πλειοψηφία των ασθενών που εμφανίζει για πρώτη φορά αυτό-άνοσο νόσημα ή έξαρση προ-υπάρχοντος νοσήματος αναφέρει την ύπαρξη σημαντικών ψυχό-τραυματικών γεγονότων που σημειώθηκαν πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων.
Η βλάβη των ιστών στην αυτό-άνοση νόσο είναι:
- μέσω κύτταρο-τοξικών αντισωμάτων, όπου η σύνδεση του αντισώματος με το αντιγόνο της μεμβράνης οδηγεί στην ενεργοποίηση των πρωτεϊνών του συμπληρώματος με τελικό αποτέλεσμα την λύση της κυτταρικής μεμβράνης
- μέσω άνοσο-συμπλεγμάτων που καθιζάνοντας στη μικρό-κυκλοφορία προκαλούν πάλι ενεργοποίηση του συστήματος των πρωτεϊνών του συμπληρώματος καταλήγοντας σε φλεγμονή και
- μέσω της κυτταρικής ανοσίας με τη συμμετοχή είτε των βοηθητικών Τ-λεμφοκυττάρων είτε με την απευθείας δράση των κύτταρο-τοξικών Τ-λεμφοκυττάρων. Η εμμονή της αντίδρασης αυτής στους ιστούς χωρίς λύση προκαλεί κοκκίωμα. Πρόκειται ουσιαστικά για μηχανισμό επιβραδυνόμενης υπερευαισθησίας.
- Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος
- Σύνδρομο Sjogren
- Σκληρόδερμα
- Δερματομυοσίτιδα-Πολυμυοσίτιδα
- Μικτή νόσος του συνδετικοί ιστού
- Αγγειίτιδες
- Φλεγμονώδεις αρθρίτιδες:
- ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
- Ψωριασική αρθρίτιδα
- Εντεροπαθητικές αρθρίτιδες
- Αντιδραστική αρθρίτιδα
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Διαβήτης τύπου Ι και ΙΙ
- Αυτό άνοσες παθήσεις του γαστρεντερικού, ελκώδης κολίτιδα, νόσος του Crohn, κοιλιοκάκη
- Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
- Νόσος του Graves
Ο Χάνεμαν, αναφερόμενος τελείως ενορατικά στο ζήτημα της προδιάθεσης, χρησιμοποίησε τον όρο μιάσματα στη θεωρία του για τα αίτια των χρόνιων νοσημάτων. Ξεκίνησε κάνοντας διάκριση ανάμεσα στα πραγματικά χρόνια νοσήματα και σε εκείνα που προκαλούνται από μηχανικά αίτια ή από εξωτερικές συνθήκες που θα μπορούσαν να ανακουφιστούν (τα νοσήματα) τροποποιώντας το περιβάλλον ή τον τρόπο ζωής των ασθενών( Αφορισμός 77). Από την άλλη ήταν ο πρώτος που παρατήρησε ότι η σωστότερη διατροφή, η ισχυρότερη ιδιοσυγκρασία και ο πιο υγιεινός τρόπος ζωής από μόνα τους δεν μπορούσαν να προσφέρουν θεραπεία σε μια αληθινή χρόνια νόσο. Παρατήρησε ότι μια αληθινή νόσος, παρά τα υγιεινά αυτά μέτρα εκδήλωνε συνεχώς καινούργια και χειρότερα συμπτώματα οδηγώντας αναπόφευκτα σε επιδείνωση και τελικά στο θάνατο. Η σωστή δίαιτα θα μπορούσε να περιορίσει ή ακόμη και να εξαφανίσει ένα σύμπτωμα όπως πχ ένας καλοήθης όγκος ή έκφυμα στο δέρμα ή στο μαστό αλλά δεν μπορεί να εκριζώσει την τάση να δημιουργηθεί ένας τέτοιος όγκος.
Ονόμασε Ψώρα την βιο-φυσική κατάσταση διαταραχής στην οποία περιέρχεται εκείνος ο οργανισμός που έχει υποστεί επαφή με το υγρό των φυσαλίδων του εξανθήματος της ψώρας. Το ψωρικό μίασμα ή προδιάθεση, είναι η μετάδοση της διαταραχής αυτής σε άλλους ανθρώπους απλά και μόνο με την επαφή και στους απογόνους με επιγενετικού τύπου κληρονομικότητα.
Ονόμασε Σύκωση τη βιοφυσική κατάσταση διαταραχής στην οποία περιέρχεται ο οργανισμός εκείνος ο οποίος έχει υποστεί καταπίεση οξείας γονόρροιας. Το συκωτικό μίασμα ή προδιάθεση είναι η μετάδοση της διαταραχής αυτής στους απογόνους με επιγενετικού τύπου κληρονομικότητα.
Ονόμασε Σύφιλη τη βιοφυσική κατάσταση διαταραχής στην οποία περιέρχεται ο οργανισμός εκείνος ο οποίος έχει υποστεί καταπίεση οξείας σύφιλης. Το συφιλιδικό μίασμα ή προδιάθεση είναι η μετάδοση της διαταραχής αυτής στους απογόνους με επιγενετικού τύπου κληρονομικότητα.
Κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις ιατρογενείς νόσους της εποχής του ο Χάνεμαν στον αφορισμό 74 του Organon περιγράφει: «…συνεχώς και ανελέητα εξασθενίζοντας τη Ζωτική Δύναμη (ΖΔ) ώστε ακόμα και όταν δεν την εξαντλούν πλήρως, προοδευτικά την αποσυντονίζουν, η κάθε μια (ιατρογενής νόσος) με το δικό της χαρακτηριστικό τρόπο, σε τέτοια έκταση ώστε είναι αναγκαίο να επισυμβεί ενός είδους επανάσταση στον οργανισμό ώστε να διατηρηθεί η Ζωή εναντίον τέτοιων εχθρικών και επιθετικών προς αυτή δράσεων».
Μπορούμε λοιπόν να αντιληφθούμε το μίασμα σα εκδήλωση αμυντικής ανταπόκρισης του κυττάρου: τα μιάσματα με την έννοια αυτή είναι τρία βασικά γιατί τρείς είναι οι βασικοί μηχανισμοί κυτταρικής ανταπόκρισης. Στον αφορισμό 74 συνεχίζει ότι: «…είναι υποχρεωμένο (το κύτταρο) να αναστείλει ή να διεγείρει την ευαισθησία ή την διεγερσιμότητα ενός τμήματος του οργανισμού, να διαστείλει ή να προκαλέσει σύσπαση, να προκαλέσει μαλάκυνση ή σκλήρυνση ή ακόμη και να καταστρέψει ολοσχερώς ορισμένα τμήματά του δημιουργώντας εσωτερικές ή εξωτερικές βλάβες προκειμένου να προστατέψει το σύνολο του οργανισμού από πλήρη καταστροφή της ΖΔ, από τις συνεχείς επιθέσεις αυτών των εξωτερικών καταστρεπτικών παραγόντων».
- Έλλειψη λειτουργίας ή υπερευαισθησία ενός τμήματος του οργανισμού που αντιστοιχεί σε φυσιολογική οξεία φλεγμονή, με λειτουργικά μόνο συμπτώματα χωρίς δομικές αλλοιώσεις. Πρόκειται για τη ψώρα η το φυσιολογικό βραχίονα του ανοσολογικού μηχανισμού. Αφορά την ενεργοποίηση της φυσικής ανοσίας και πρόκειται για διαταραχή που συνήθως περιορίζεται στο επίπεδο του δέρματος ή των βλεννογόνων (αναπνευστικό, πεπτικό). Αφορά επίσης αγχώδεις διαταραχές και λειτουργικά συμπτώματα από το νευρικό σύστημα. Είναι σημαντικότατο να κατανοήσουμε ότι η ψώρα είναι η βάση κάθε ανθρώπινης παθολογίας. Στη παρακάτω ανάλυσή μας, χωρίς να αναφέρεται κάθε φορά, θα υπονοείται ότι η ενεργοποίηση του φυσιολογικού βραχίονα του ανοσολογικού μηχανισμού υπόκειται κάθε άλλης παθολογίας.
- Διατάσεις (κύστεις), συσπάσεις, χαλάρωση ιστών ή σκληρύνσεις με σχηματισμό οζιδίων, όγκων και λίθων, αφορά τη κατάσταση της χρόνιας φλεγμονής με κυτταρική διαμεσολάβηση και διήθηση, νεοπλασίες, κοκκιωματώσεις βλάβες κλπ και αντιπροσωπεύεται από τη σύκωση ή το δομικό βραχίονα του ανοσολογικού μηχανισμού. Αφορά την ενεργοποίηση της επίκτητης ανοσίας δηλαδή τόσο το σχηματισμό αντισωμάτων όσο και την εμφάνιση άνοσο-ενεργών λεμφοκυττάρων. Πρόκειται για διαδικασία που λαμβάνει χώρα κατ’ εξοχή στη μεσοκυττάρια ουσία. Σκλήρυνση σημαίνει υπερβολική ινική, ιστική χάλαση σημαίνει υπερβολική ελαστίνη. Το χαρακτηριστικό είναι η υπερβολική κυτταρική διαίρεση. Το στοιχείο της υπερβολής από τη μια και της δόμησης από την άλλη εκδηλώνεται και στο συγκινησιακό επίπεδο με τη δημιουργία του συναισθηματικού περιτοιχίσματος, της καχυποψίας, κρυψίνοιας, της εξαπάτησης, της ζήλειας, της μυστικοπάθειας, του κομπασμού και της περιαυτολόγησης και γενικά της δόμησης μιας χαρακτηριστικής persona. Έχουμε φόβο, τρόμο και/ή φόβο θανάτου. Στη σύκωση έχουμε μία κατ’ εξοχή φοβία τη φορά σε αντίθεση με τη ψώρα όπου έχουμε άγχος συνεχές και πολλές μικρές φοβίες. Υπάρχει έντονο το στοιχείο της κατάχρησης της σεξουαλικότητας, είτε σαν υπέρ-σεξουαλικότητα είτε σαν υπό-σεξουαλικότητα. Γρήγορη εξέλιξη της όποιας παθολογίας και αργή αποκατάσταση στη προτεραία κατάσταση είναι τα χαρακτηριστικά του συκωτικού μιάσματος. Φλεγμονές του ουροποιητικού συστήματος. Ρευματοειδής αρθρίτιδα και κάθε αυτό-άνοσο ή αυτό-φλεγμονώδες νόσημα με τη χαρακτηριστική «υμενίτιδα» που δεν είναι άλλο από εκδήλωση της επίκτητης ανοσίας με κυτταρική διήθηση των αρθρώσεων.
- Πλήρης δυσπλασία και καταστροφή ιστών που αντιπροσωπεύεται από τη σύφιλη ή το καταστρεπτικό βραχίονα του ανοσολογικού μηχανισμού. Γενικά μιλώντας σε όλο το μιασματικό συφιλιδικό φάσμα, υπάρχουν τρείς τύποι ιστικής βλάβης και καταστροφής:
- Τα αυτό-άνοσα νοσήματα (ΣΕΛ, Σκληρόδερμα, Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, αγγειίτιδες, μυοσίτιδες, κλπ…) όπου υπάρχουν οι γνωστοί μηχανισμοί της κυτταρικής βλάβης.
- Η κυτταρική νέκρωση: έλκη, γάγγραινα, έμφρακτα.
- Η καρκινική διεργασία.
- Πρόκειται για τη κατάσταση όπου έχει χαθεί ό έλεγχος και στα τρία επίπεδα. Όπως στο σωματικό, έτσι και στο συγκινησιακό και νοητικό. Δεν έχουν καμιά ηθική αναστολή, ενοχή ή υπακοή. Τους χαρακτηρίζει επιθετικότητα, βία, αυτοκαταστροφή, διαστροφή κάθε επιπέδου, τάση για εξαρτήσεις, επιθυμία να εξουσιάζουν τους άλλους, αιμομιξία, μεγάλη διαταραχή της μνήμης, νυχτερινή επιδείνωση, εσωστρέφεια, αγωνία και απελπισία, καμιά προοπτική και ελπίδα. Βιώνουν πλήρες αδιέξοδο σε όλα τα επίπεδα.
Είναι πραγματικά ενδιαφέρον ότι κάθε αληθής χρόνια νόσος εντάσσεται σε ένα από αυτούς τους τρείς προδιαθεσικούς (μιασματικούς) τύπους ανοσολογικής απάντησης του οργανισμού και αρκετά συχνά στο συνδυασμό δύο ή και τριών τύπων. Όσο περισσότεροι οι διαπλεκόμενοι μιασματικοί τύποι, τόσο βαρύτερη η παθολογία και τόσο περισσότερες οι δομικές/οργανικές βλάβες.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι οι χρόνιες μιασματικές καταστάσεις δεν εκδηλώνονται με «καθαρή» μορφή αλλά εκφράζονται με συμπτώματα και στα τρία επίπεδα, το σωματικό, το συγκινησιακό και το διανοητικό. Είναι ευθύνη του ομοιοπαθητικού να προσδιορίσει το ενεργό μίασμα σε σύγκριση με τα λανθάνοντα μιάσματα κατά τη στιγμή της ομοιοπαθητικής εξέτασης.
Όταν είναι σε ενεργότητα μόνο ο δομικός βραχίονας του ανοσολογικού μηχανισμού, τότε βρίσκεται σε εκδήλωση η συκωτική προδιάθεση. Όταν μόνο ο καταστρεπτικός βραχίονας, τότε βρίσκεται σε εκδήλωση η συφιλιδική προδιάθεση. Όταν τέλος είναι σε συνδυασμό και ο δομικός και ο καταστρεπτικός βραχίονας, τότε βρίσκεται σε εκδήλωση η μικτή ή καρκινική προδιάθεση.
Οι παρατηρήσεις αυτές έχουν κατά τη γνώμη μας τεράστια σημασία για την αξιολόγηση κάθε αρρώστου από άποψη ολότητας αλλά και ιδιοσυγκρασίας.
Επί πλέον μας δίνουν την ομοιοπαθητική οπτική προσέγγισης του γεγονότος εκείνου που στη συμβατική ιατρική ονομάζεται κλινικός φαινότυπος. Ο όρος αυτός περιγράφει τις διαφορετικές μορφές εκδήλωσης και βαρύτητας συμπτωμάτων σε διαφορετικά άτομα, στα οποία όμως έχει τεθεί ή ίδια διάγνωση.
Η ανοσολογική εικόνα στο Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο (ΣΕΛ) συγκροτείται από τα χαρακτηριστικά αντιπυρηνικά αντισώματα, την αποτυχία ανοσολογικής ανοχής Β και Τ λεμφοκυττάρων, τη δημιουργία ανοσοσυμπλεγμάτων που καθιζάνοντας στη μικροκυκλοφορία προκαλούν τοπική και γενικευμένη φλεγμονή είτε ενεργοποιώντας την κλασική οδό του συμπληρώματος, είτε ενεργοποιώντας τα άνοσο-κύτταρα (μεταξύ αυτών και τα κυτταροτοξικά Τ- λεμφοκύτταρα) με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη σπειραματονεφρίτιδα του ΣΕΛ. Τέλος, με το μηχανισμό της ενδοθηλιακής ενεργοποίησης ενισχύεται ο σχηματισμός τοπικών εμφράκτων αλλά και η αποπτωτική διαδικασία που με τη σειρά της ενισχύει τη προ-εμφρακτική κατάσταση και τη τοπική αγγειογένεση.
Στο ΣΕΛ διακρίνουμε κλινικούς φαινότυπους ανάλογα με την ενεργότητα της νόσου ( Disease Activity Index): ήπιος ΣΕΛ (ήπια πολυαρθρίτιδα και το χαρακτηριστικό δερματικό εξάνθημα), μέτριας βαρύτητας ΣΕΛ και ΣΕΛ μεγάλης ενεργότητας.
Παρατηρούμε πληθώρα συμπτωμάτων και σταδίων παθολογίας , με πιθανή εμπλοκή ζωτικών οργάνων-ιστών που οδηγούν ταχύτατα σε βαριά νόσο και χωρίς θεραπευτική αντιμετώπιση σε θάνατο.
Παρατηρούνται ακόμη: νεφρική προσβολή, προσβολή του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) με πληθώρα νευρολογικών διαταραχών, βαριά αναιμία, βαριά επικίνδυνη θρομβοπενία, λεμφαδενοπάθεια με 7/πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης λεμφώματος, λειτουργικός υποσπληνισμός λόγω εμφράκτων και συνακόλουθη ευαισθησία σε λοιμώξεις, έλκη στόματος, πλευρίτιδα, πνευμονική εμβολή, επιταχυνόμενη αθηροσκλήρωση, περικαρδίτιδα, ενδοκαρδίτιδα, 3-10/ πλάσιο κίνδυνο εμφράγματος και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ), υποθυρεοειδισμό, οστεοπόρωση, οστεο-νέκρωση και αυξημένο κίνδυνο κακοηθειών.
Η προδιαθεσική αξιολόγηση-ομοιοπαθητική πρόγνωση μας επιτρέπει να διακρίνουμε: τον ήπιο και μέσης βαρύτητας ΣΕΛ όπου προέχει ο δομικός βραχίονας του ανοσολογικού μηχανισμού και τη
νόσο με αυξημένη ενεργότητα όπου προέχει ο καταστρεπτικός βραχίονας του ανοσολογικού μηχανισμού. Είναι από τα παραπάνω προφανές ότι σε κάποιο βαθμό ενεργότητας βρίσκονται πάντα και οι δύο βραχίονες : ο ΣΕΛ συμπερασματικά, ιδίως στη βαριά μορφή του συνιστά έκφραση της καρκινικής προδιάθεσης.
Η ανοσολογική εικόνα στη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ) χαρακτηρίζεται από:
- Αυτό-αντισώματα (RF που είναι IgM τύπου κατά του Fc τμήματος των IgG ανοσο-σφαιρινών στο 85%των ασθενών και τα anti-CCP κατά της κιτρουλίνης που είναι ένα τροποποιημένο υπόλειμμα του αμινοξέος αργινίνη)
- Συμμετοχή Β- και Τ- λεμφοκυττάρων
- Σχηματισμός υποδόριων ρευματικών οζιδίων
- Υπερπλασία του αρθρικού υμένα με τοπικό πολλαπλασιασμό των ινοβλαστών (υμενοκύτταρα τύπου Β που σχηματίζουν τον pannus) και μετανάστευση μακροφάγων από το αίμα και το μυελό των οστών
- Τα υμενοκύτταρα τύπου Β παράγουν μεσολαβητές της φλεγμονής, κυτταροκίνες, προσταγλανδίνες και μεταλλοπρωτεινάσες που δρούν στη θεμέλια ουσία, καταστρέφοντας τόσο το οστό όσο και το χόνδρο. Στη καταστροφή του οστού συμμετέχουν δραστικά οι οστεοκλάστες.
Η κυτταρική διήθηση των ιστών, η υπερ-παραγωγή αντισωμάτων και τέλος η καταστροφή τμήματος του χόνδρου και του οστού στην άρθρωση δείχνουν ότι έχουμε χαρακτηριστικά ενεργοποίηση τόσο του δομικού όσο και του καταστρεπτικού βραχίονα του ανοσολογικού μηχανισμού σε διαφορετική αναλογία μεταξύ τους.
Παρατηρούνται κλινικοί φαινότυποι της ΡΑ: χωρίς αντισώματα στο 15% με ηπιότερη πορεία και καλύτερη πρόγνωση, οροθετική ΡΑ, με επιθετική εικόνα από την αρχή, συστηματικά συμπτώματα, πρώιμες διαβρώσεις και εμπλοκή ζωτικών οργάνων-ιστών: αναιμία, λευκοπενία, θρομβοπενία, 2-3/πλάσια πιθανότητα λεμφώματος, διάμεση πνευμονική νόσος, πλευριτική συλλογή, ενδοθηλιακή βλάβη με αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος και ΑΕΕ, συμπιεστικές νευροπάθειες, πολλαπλή μονονευρίτιδα, σκληρίτιδα, επισκληρίτιδα στο μάτι αλλά και καταστροφή του σκληρού, σκληρομαλακία και τέλος αμυλοείδωση σε χρονιότητα της νόσου.
Μια άλλη ομάδα νοσημάτων είναι οι Σπονδυλαρθροπάθειες ,όπου και εδώ διακρίνονται κλινικοί φαινότυποι: πρόκειται για ομάδα νοσημάτων με ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά: δεν υπάρχουν αυτό-αντισώματα, ενώ παρατηρείται φλεγμονή των ιερολαγονίων αρθρώσεων και περιφερικών αρθρώσεων καθώς και των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης (ΣΣ), προσβολή των ενθέσεων δηλαδή του ιστού εκείνου όπου ένας τένοντας ή σύνδεσμος εισέρχεται στο οστό μέσω του περιοστέου και συσχέτιση (χωρίς αιτιολογική σχέση) με το μόριο HLAB27. Οι βλάβες ποικίλουν από απλό οστικό οίδημα στη πρώιμη Αγκυλωτική Σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ) μέχρι εκτεταμένες διαβρώσεις- ενώ οι οστικές καταστροφές στη Ψωριασική Αρθρίτιδα (ΨΑ) μπορεί να είναι περιορισμένες σε έκταση ή εκτεταμένες.
Φαίνεται να δεσπόζει ο δομικός βραχίονας του ανοσολογικού μηχανισμού, χωρίς να απουσιάζει τελείως ο καταστρεπτικός βραχίονας.
Είναι σημαντικό να συγκρατήσουμε ότι και στην ομάδα αυτών των νοσημάτων (όπως άλλωστε και σε όλα τα αυτό-άνοσα νοσήματα), δίπλα στη δημοφιλή και πιο επίφοβη (κατά τη κοινή γνώμη) αρθρίτιδα, παρατηρείται ανάλογα με τη προδιάθεση εμπλοκή ζωτικών οργάνων- ιστών, στη πραγματικότητα με εξίσου σοβαρές κλινικές εκδηλώσεις : ιρίτιδα (40% στη ΑΣ), κλινική η υποκλινική εντερική φλεγμονή, ίνωση άνω πνευμονικών λοβών- ασπεργίλλωση, υποαερισμός λόγω αγκύλωσης και συνεπακόλουθη καρδιολογική παθολογία.
Αγγειίτιδες: μία κατηγορία είναι η μικροσκοπική πολυαγγειίτιδα: με νέα περιστατικά 3-8/εκατομμύριο το χρόνο στην Ευρώπη. Πρόκειται για νεκρωτική αγγειίτιδα των μικρών αγγείων, με πολύ συχνή εκδήλωση τη νεκρωτική σπειραματονεφρίτιδα. Δε παρεμβαίνουν άνοσο-συμπλέγματα αλλά αντισώματα κατά στοιχείων του κυτταροπλάσματος των πολυμορφοπυρήνων ( p-ANCA, κατά της μυελοπεροξειδάσης). Σοβαρές κλινικές εκδηλώσεις ακόμα συνιστούν η πνευμονική αιμορραγία και η διάμεση πνευμονική νόσος και η πολλαπλή μονονευρίτιδα. Ενεργός κατεξοχήν και από την αρχή είναι ο καταστρεπτικός βραχίονας του ανοσολογικού μηχανισμού.
Στις Αγγειίτιδες ανήκει και η Γιγαντοκυτταρική (κροταφική) αρτηριίτιδα: είναι η πιο συνηθισμένη από τις συστηματικές αγγειίτιδες, προσβάλλει άτομα >50ετών, συχνότερα γυναίκες. Χαρακτηρίζεται από διήθηση του αρτηριακού τοιχώματος από μεγάλα μονοπύρηνα κύτταρα και από κοκκιωματώδεις νεκρωτικές βλάβες του. Προσβάλλονται συχνότερα οι εξω-κρανιακοί κλάδοι της αορτής. Με το στοιχείο της εντονότατης κυτταρικής διήθησης, και της καταστροφικής διαδικασίας των εμφράκτων λόγω στένωσης και απόφραξης του αγγειακού αυλού, κατανοούμε ότι ταχύτατα καθίσταται ενεργός και ο δομικός και ο καταστρεπτικός βραχίονας του ανοσολογικού μηχανισμού.
Είναι γεγονός ότι η ψυχό-νοητική στάση και η συνακόλουθη παθολογία στο επίπεδο αυτό, συνιστούν περισσότερο ή λιγότερο πετυχημένη προσπάθεια του οργανισμού να προσαρμοστεί σα σύστημα στις πιέσεις που του ασκούνται από τις μεταβαλλόμενες εξωτερικές και εσωτερικές συνθήκες.
Με την έννοια αυτή αποτελεί έκφραση του αμυντικού-ανοσολογικού μηχανισμού του οργανισμού και εκδηλώνεται με τους γνωστούς τρείς βραχίονες, τον φυσιολογικό, δομικό και καταστρεπτικό.
Κλινικοί φαινότυποι δομικού ανοσολογικού μηχανισμού στο ψυχονοητικό επίπεδο.
Delusion αδυναμίας την οποία πρέπει να κρύψουν προκειμένου να επιβιώσουν. Καχύποπτοι. Πολλές έμμονες ιδέες (fixed ideas, delusions). Η Thuja, το μείζον αντισυκωτικό φάρμακο έχει τις περισσότερες σε όλη την ομοιοπαθητική Φαρμακολογία. Φανατισμός οποιασδήποτε κατεύθυνσης και οποιουδήποτε κινήτρου, ιδιοτελούς ή ιδεαλιστικού.
Το ψωρικό άγχος εδώ μετατρέπεται σε ψυχικό πόνο και αγωνία, μια μόνιμη κατάσταση ενώ στον ψωρικό έρχεται και φεύγει. Υπερβολική σεξουαλική ορμή που οδηγεί σε νυμφομανία ή αυνανισμό. Κάνουν σεξ από διέγερση, όχι μόνο από αγάπη για το σύντροφό τους. Οι σεξουαλικές κατακτήσεις παίρνουν τη μορφή του σπορ. Γίνεται ένα είδος γυμναστικής που τους βοηθά αφού γενικά καλυτερεύουν με τη κίνηση. Είναι άτομα παθιασμένα και αγαπούν το πάθος για αυτό-ικανοποίηση, μένοντας εστιασμένοι στον εαυτό τους.
Ζηλεύουν, φθονούν. Λένε συχνά ψέματα για να καυχηθούν.
Ντρέπονται πολύ όταν τους γίνεται κάποια παρατήρηση. Παθολογικά ευαίσθητοι όταν τους διορθώνουν.
Κλινικοί φαινότυποι μικτού δομικού και καταστρεπτικού ανοσολογικού μηχανισμού στο ψυχό-νοητικό επίπεδο.
Η κεντρική ιδέα ανάπτυξης της καρκινικής προδιάθεσης: είναι η καταπίεση σε όλα τα επίπεδα και η έλλειψη αντιδραστικότητας.
Κατάσταση του καρκινικού μιάσματος δυνατό να προκύψει σε άτομα με οποιοδήποτε μιασματικό υπόβαθρο από καταστάσεις αγανάκτησης ιδίως λόγω υπερβολικού ελέγχου μέσα στην οικογένεια από κάποιο δικτατορικό γονέα. Παρουσιάζεται σε κάθε άτομο που έχει βιώσει υπερβολικό έλεγχο είτε από φόβο είτε από υπερβολική αίσθηση καθήκοντος. Καταστάσεις παρατεταμένης θλίψης, φόβου και δυστυχίας χωρίς ελπίδα βελτίωσης τους. Και βέβαια μετά από εμβολιασμούς.
Είναι εκλεπτυσμένα ευαίσθητα άτομα περισσότερο εσωστρεφή. Κρύβουν τα συναισθήματά τους για να μη πληγώσουν τους άλλους.
Μπαίνουν στο ρόλο του προστάτη/νοσοκόμου για σύντροφο ή μέλη της οικογένειας. Μπορεί να αφορά η σχέση άτομα με εξαρτήσεις.
Μπαίνουν στο ρόλο του θύματος. Έχουν τάση για προσκόλληση και εξαρτήσεις (αλκοόλ, ουσίες, κάπνισμα, φαγητό, ερωτική σχέση).
Μεγάλη έλλειψη αυτοπεποίθησης που οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη σχολαστικότητα από το φόβο κριτικής.
Άγχος προσμονής είναι κύρια ένδειξη για το καρκινικό μίασμα. Παίρνει τη μορφή έγνοιας που φτάνει μερικές φορές μέχρι τη πραγματική αγωνία (περιμένοντας πχ το παιδί ή το σύζυγο ή πριν από εξετάσεις).
Η αίσθηση ευθύνης μπορεί να είναι παρούσα από πολύ μικρή ηλικία.
παρουσιάζει έντονη ανάγκη να ελέγχει καταστάσεις στη ζωή του.
Συμπάσχουν εξαιρετικά με τους άλλους που υποφέρουν.
μπορεί να παρουσιάζουν βαριά κατάθλιψη, αίσθημα απελπισίας και αδιεξόδου, τάση για απομόνωση και κοινωνική απόσυρση.
Η πλειονότητα των αυτό-άνοσων νοσημάτων αποτελεί έκφραση του καρκινικού μιάσματος
Πρόκειται για πραγματικά χρόνια νοσήματα, δυσίατα και εξελικτικά με καταστρεπτική δράση στον οργανισμό που όταν προσβάλλονται πολλά συστήματα μπορεί -χωρίς θεραπεία- να οδηγούν συχνά ακόμη και στο θάνατο.
Είναι εμπειρία πολλών ειδικών η διαπίστωση ότι υπάρχει μεγάλη δυσκολία στην οικοδόμηση θεραπευτικής σχέσης με ασθενείς που στο ψυχό-νοητικό επίπεδο εκφράζουν πχ τη καχυποψία απέναντι στο θεραπευτή ή το θεραπευτικό μέσο (στη περίπτωσή μας το ομοιοπαθητικό φάρμακο), τη βιασύνη για γρήγορα και θεαματικά αποτελέσματα ή την φανατική προσκόλληση εκ μέρους του ασθενή σε μια ορισμένη άποψη για το τι σημαίνει υγεία ή για τη μορφή της θεραπείας.
Μια άλλη ομάδα ασθενών εκφράζουν τη ψυχολογική στάση του αιώνιου θύματος, την αδιαφορία για τη θεραπεία τους, την πλήρη αδυναμία να οριοθετήσουν το περιβάλλον τους που αποτελεί πιθανό εμπόδιο για την ανασυγκρότηση της ζωής τους, την απαισιοδοξία και συχνά μια βαριά συνοδό καταθλιπτική στάση.
Η πραγματικότητα βέβαια είναι ότι πολλές περιπτώσεις ασθενών έχουν θεραπευτεί, μόνο όταν έγινε δυνατό να εγκατασταθεί ουσιαστική θεραπευτική σχέση ανάμεσα σε αυτούς και το θεράποντα ιατρό και όταν οι ίδιοι βρήκαν την εσωτερική δύναμη να πάρουν σημαντικές αποφάσεις και να προχωρήσουν σε ριζικές αλλαγές στη ζωή τους.
Ο κάθε ζωντανός οργανισμός είναι ένα πολύπλοκο σύστημα με δυνατότητες αυτό-ρύθμισης και αυτό-οργάνωσης. Η δεσμευμένη στη νοσηρή κατάσταση ζωτική δύναμη, όταν απελευθερωθεί με κατάλληλο τρόπο μπορεί να επιτύχει συγκλονιστικά αποτελέσματα στην αυτό-ρύθμιση του συστήματος του οργανισμού και να επιφέρει από μεγάλη βελτίωση μέχρι και ίαση ακόμα και σε νοσήματα τόσο βαριά και πολύπλοκα όπως τα αυτό-άνοσα.
Τα ερωτήματα όμως που τέθηκαν στην αρχή του παρόντος κειμένου προς την ομοιοπαθητική κοινότητα καταρχήν και στην ευρύτερη ιατρική κοινότητα στη συνέχεια, παραμένουν κατά τη γνώμη μου ανοικτά.
Πολλά έχουν ήδη γίνει από πρωτοπόρους του χώρου μας σε επίπεδο κυρίως εμπειρικό-κλινικό, αλλά αποτελεί πεποίθησή μου ότι
χρειάζεται να πραγματοποιηθεί περισσότερη και ποιοτικότερη συστηματική έρευνα στη κατεύθυνση αυτή ώστε η ομοιοπαθητική πρόγνωση και θεραπεία να αποκτήσουν περαιτέρω επιστημονική τεκμηρίωση με σκοπό τη πρακτική εφαρμογή για το καλό των πασχόντων συνανθρώπων μας.
Πέτρος Α. Κράχτης
Ιατρός Κλασικής Ομοιοπαθητικής
Ρευματολόγος
- Organon of the Medical Art, by Samuel Hahnemann, edited and annotaded by Wenda Brewster O’Reilly.
- The science of Homeopathy by G. Vithoulkas.
- Introduction to Bioregulatory Medicine by Alta Smit, Arturo O’Byrne, Bruno Van Brandt, Ivo Bianchi, Klaus Kuestermann.
- Εγκυκλοπαίδεια Αυτοάνοσων Νοσημάτων, Χ. Μουτσόπουλος και συν. Αθήνα 2005.
- Rheumatology, Oxford Desk Reference, Oxford University Press 2009.
- Hahnemann Revisited, Luc De Schepper.